İsveç’in NATO üyeliği için kritik aşama
Türkiye’de seçimlerin sona ermesi ve yeni kabinenin göreve başlamasıyla İttifak, İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması için Ankara’dan beklentilerini daha yüksek sesle dile getirmeye başladı. merakla bekleniyor.
Rusya’nın Şubat 2022’de başlayan Ukrayna işgalinin ardından tehlikede olduklarını belirten İsveç ve Finlandiya, NATO’ya üye olmak için başvurdu.
Türkiye ile İsveç ve Finlandiya arasındaki NATO dahil müzakerelerin iniş çıkışları sonunda; Finlandiya’nın onayından sonra NATO, İsveç’in üyeliğinin Temmuz ayında Litvanya’da zirveye çıkarılması için çok hevesli. Ankara ise İsveç’in attığı adımların yeterli olmadığını ve “terörle mücadelede” daha fazla adım olmasını beklediklerini belirtiyor.
Finlandiya’nın üyeliği Nisan ayında onaylanırken, İsveç’in statüsü seçim sonrasına bırakıldı.
11-12 Temmuz’da Vilnius’ta düzenlenecek NATO Tepesi öncesi İsveç’in üyelik statüsü, Dışişleri Bakanlığı’na yeni atanan Hakan Fidan’ın alacağı ilk değerli kararlardan biri olacak.
Avrupa-Atlantik ülkeleri, İsveç’in bu yaz Türkiye’nin de onayıyla İttifak’a katılması konusunda temkinli bir iyimserlik sergilerken, Ankara’nın nihai kararının ne olacağı merak ediliyor.
Çarşamba günü ortak daimi meclis toplantısı
Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın ortasında, NATO’nun Haziran 2022’de Madrid’de düzenlediği tepede oluşturduğu ortak kalıcı sistem, dördüncü toplantısını 14 Haziran’da Ankara’da yapacak.
Görüşmede Türk heyetine Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı olarak yeni atanan Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç’ın başkanlık edeceği öğrenildi.
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay KılıçFotoğraf: Picture-Alliance/dpa/H. Kayseri
Bu görüşme öncesinde Türkiye’de seçimlerin sona ermesi ve yeni kabinenin göreve başlamasıyla diplomatik trafik hızlandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın misyonun açılışı nedeniyle düzenlenen törene katılan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, yeni Dışişleri Bakanı Fidan ve yeni Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in katılımıyla 4 Haziran Pazar günü Erdoğan ile bir görüşme gerçekleştirdi.
Stoltenberg, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, tarafların 12 Haziran’da bir araya geleceğini açıklayarak, İsveç’in Türkiye’nin beklentilerini tam olarak karşıladığını belirterek, İsveç’in üyeliğinin Vilnius zirvesi öncesinde önümüzdeki haftalarda onaylanacağı beklentisini bir kez daha dile getirdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, 4 Haziran’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi Fotoğraf: Cumhurbaşkanlığı/APA/ZUMAPRESS/picture Alliance
Biden-Erdoğan görüşmesi
Öte yandan seçim sonrası hızlanan diplomatik trafikte ABD Lideri Joe Biden’ın Erdoğan’ı tebrik etmek için telefon görüşmesinin ardından yaptığı açıklama dikkat çekti. Biden, Erdoğan’la yaptığı tebrik konuşmasında, “Onunla görüştüm ve tebrik ettim. Hâlâ F-16’larla ilgili bir şeyler yapmak istiyor. İsveç konusunda anlaşmak istediğimizi söyledim”.
Türkiye, 40 adet F-16 savaş uçağı ve 80’e yakın modernizasyon kiti alımı başvurusu için ABD’den onay bekliyordu. Nisan ayında Finlandiya’nın üyeliğinin Parlamento’da onaylanmasının ardından modernizasyon kitlerinin satışına yeşil ışık yakan ABD, İsveç’in üyeliğinin ortasına F-16’lar için paralellikler çiziyor.
Fidan’ın göreve gelmesinin ardından İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile telefonda yaptığı tebrik görüşmesinde de bu konu gündeme geldi. Görüşmelere ilişkin basına yapılan açıklamada, Fidan’ın İsveçli bakanı “terörle mücadelede” somut adımlar atılması için davetini yinelediği ve Ankara’da yapılacak mekanizma toplantısının ardından yeniden temasa geçme kararı aldıkları belirtildi.
Fidan-Blinken görüşmesi hakkında detaylı açıklama yapılmazken, İsveç’in NATO üyeliği ve Türkiye’nin ABD’den almak istediği F-16’ların gündemde olduğu bildirildi.
Bu arada, onayın verileceği Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin takvimi de daralıyor. Meclisin bu ay sonuna kadar çalışması beklenirken, İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması için önergenin görüşüleceği ilk yer ve yer olacak Dışişleri Komisyonu’nun yeni üyeleri olan Kurban Bayramı’nda, henüz belirlenmedi.
Salı ve Çarşamba günleri yapılacak Genel Kurul’da ihtisas kurullarının üyelerinin belirlenmesi beklenirken, kurullar daha sonra en yaşlı üyenin başkanlığında toplanarak lider, başkan yardımcısı, katip üye ve sözcüden oluşan başkanlık divanını seçecek. , ve çalışmalarına başlayın. Bu kapsamda Dışişleri Komisyonu’nun bu hafta şekillenmesi beklenirken, Cumhur İttifakı’nın çoğunluğu elinde tutacağı değerlendiriliyor.
Ortak meclis toplantısında, Madrid’de kararlaştırılan adımların durumu hakkında bir değerlendirme yapılacak. İsveç’in Türkiye’nin talebi doğrultusunda hazırladığı yeni terörle mücadele yasası 1 Haziran’da yürürlüğe girdi. Bu yasa ile İsveç’te ilk kez bir kişi “PKK’ya finansman sağlamaya teşebbüs” ile suçlandı.
İsveç geçtiğimiz günlerde ilk kez saha dışı bir karar aldı. İsveç Yüksek Mahkemesi, 35 yaşındaki bir kişinin Türkiye’ye iadesini onaylamıştı. Ancak hükümete yakın gazeteler, iadesine karar verilen kişinin PKK ile herhangi bir bağı olduğu için değil, fiilen uyuşturucu kaçakçılığından yargılanıyor olduğu için verildiğini yazdı.
Bu arada PKK sempatizanlarının 4 Haziran’da İsveç’te gösteri düzenlemesine izin verilmesi hükümete yakın basın organlarında da eleştirildi.
Süreçte neler yaşandı?
Ankara, iki ülkenin Mayıs 2022’deki başvurusunun ardından bazı onay taleplerinde bulunurken, Türkiye Haziran ayında Madrid’de yapılan NATO toplantısında aday ülkeler ile Ankara arasındaki üçlü görüşmelerle “belirli koşullar” karşılığında vetosunu geri çekmişti. o yılın
28 Haziran 2022’de imzalanan mutabakat zaptı ile NATO kapsamında üç ülkenin ortasında yer alan İsveç ve Finlandiya, “terörle mücadelede Türkiye ile işbirliklerini artırmış”, “Türk- Terörle bağlantılı örgütler başta olmak üzere PKK” ve “Türkiye’nin ‘terör suçlusu’ olarak adlandırdıkları kişileri iade etmek zorunda kaldılar.” Ayrıca Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun kaldırılması öngörülmüştü.
Bu kapsamda Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın ortasında üçlü bir mekanizma kurulmuştur. Zamanla bu sistemde bazı gelişmeler kaydedildi ve İsveç, Türkiye’nin rahatsız olduğu bazı alanlarda verdiği sözler doğrultusunda bazı adımlar attı.
Bu kapsamda İsveç, “terörle mücadelede güvenlik güçlerinin alanını daha da genişletmek için” anayasasında değişiklikler yapmış ve 1 Ocak 2023’te yürürlüğe giren bu anayasa değişikliklerinin ardından “maddelerde uyum çalışması” yapmıştır. terörle mücadeleye ilişkindir”.
Ancak bu adımlar Ankara için pek tatmin edici olmadı. Türkiye’nin taleplerinin Finlandiya tarafından karşılandığını, İsveç’in adımlarının ise yetersiz kaldığını savundu.
Bu yılın başlarında İslam ve göç karşıtı aşırı sağcı Katı Yön partisinin Genel Başkanı Rasmus Paludan’ın Türkiye’nin İsveç Büyükelçiliği önünde Kur’an-ı Kerim yakması Ankara’da sert tepkiyle karşılandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan o günlerde yaptığı açıklamada “İsveç bizden NATO desteği beklemesin” demiş ve üçlü mekanizma bir süreliğine askıya alınmıştı.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat sarsıntılarında uluslararası toplumun dayanışması sürece olumlu katkı sağlarken, üçlü müzakerelerin yeniden başlayacağına dair açıklama Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından ABD Dışişleri Bakanı’nın ziyareti sırasında yapıldı. Antony Blinken 20 Şubat’ta Ankara’da.
Böylece kısa bir süreliğine askıya alınan ortak üçlü sistem, üçüncü toplantısını 9 Mart’ta Brüksel’deki NATO karargahında gerçekleştirdi.
Bu arada İsveç Cuma günü İttifaka tam üye olmadan topraklarını NATO birliklerine açacağını duyurdu. 2004 yılından itibaren Rusya’nın Kırım’ı işgaliyle NATO ile ilişkilerini daha yakın bir düzeye getiren İsveç, 2022’de Ukrayna’yı işgaliyle birlikte 200 yıllık uyumsuzluk politikasından vazgeçme kararı aldı ve üyelik başvurusunda bulundu.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?
